Die Lekkerte van Kortverhale April 8, 2012

Ek het myself nog nooit beskou as iemand wat kortverhale kan skryf nie. Daarvoor is ek gewoon te langdradig. As ek ‘n boek van 55 000 woorde moet skryf, eindig ek op met 65 000. Dit neem my amper net so lank om my skryfsels agterna te streamline as om hulle in die eerste plek te skryf. Hoe op aarde sal ek dit regkry om ‘n storie in 1500 woorde te vertel? Nee wat, kortverhale is nie vir my nie.

Verlede jaar woon ek toe die ATKV se Lenteskool by. Een van die eerste lesings is deur Leon van Nierop, VROUEKEUR se verhaleredakteur. Hy praat oor hoe om ‘n goeie kortverhaal te skryf. Ons hang aan sy lippe. Daar en dan neem ek twee besluite:

1. Eendag gaan ek nog ‘n bangmaak-riller skryf en
2. Ek gaan sommer binnekort nog ‘n kortverhaal probeer.

Tydens middagete sterk een van die kursusgangers, wat self al ‘n hele spul kortverhale gepubliseer het, my in my kwaad. “Dis soveel lekkerder as ‘n boek,” vertel sy entoesiasties. “Met ‘n boek wroeg jy vir maande. Met ‘n kortverhaal wroeg jy vir ‘n naweek.”

Wow, dink ek, dit klink amper te goed om waar te wees. Ek gaan dit wraggies probeer.

My eerste kortverhaal, Die Vark in die Verhaal, verskyn in die VROUEKEUR van 20 April. Volgens Leon het ek mooi geluister na sy lesing. (Ek het notas gemaak!). Hier is ‘n paar tips wat ek by Leon geleer het:

1. Begin in media res. Met ander woorde, begin in die middel van die aksie. Dit geld nie net vir kortverhale nie, maar vir romanses ook. Ek het onlangs gelees wat die editors van Harlequin Romantic Suspense beskou as die mees algemene fout wat nuwe skrywers maak. Hulle begin glo die boek met die heldin in haar kar, oppad na die plek waar die aksie gaan begin. Dis vervelig, begin liewers in die middel van die aksie. Jy kan enige back story later inwerk.
2. Dink aan ‘n kortverhaal as ‘n slice of life. Een van die kursusgangers het my later vertel dat mens glo moet probeer om die gebeure van ‘n kortverhaal tot ‘n tydperk van 24 uur te beperk. ‘n Kortverhaal is dus nie ‘n hele storie wat jy bloot in breë trekke en gestroopte taal vertel nie, dis eerder ‘n insident. ‘n Storie binne ‘n storie, as jy wil.
3. Kry ‘n wow eerste sin. As jy jou eerste sin het, het jy dikwels jou hele storie. Leon het die volgende voorbeelde gegee: “Toe sy wakker word, is daar bloed op haar hande.” Of: ‘Ek dink nie daar was al ooit só ‘n reaksie op ‘n advertensie nie.” As jy inspirasie soek, kan jy gerus gaan kyk op http://www.postsecret.com. Dis ‘n wonderlike plek om eerste sinne te kry.
4. Meeste goeie verhale begin met die vraag: what if?
5. In ‘n kortverhaal het jy min ruimte vir karakterisering. Jy moet dus die kuns bemeester om ‘n karakter met een of twee sinne te teken. Leon se voorbeeld: “Toe hy sy rugbybal neersit en na sy lessenaar kyk, weet hy dat hy die gedig vir haar nou moet klaarmaak.”
6. In ‘n kortverhaal is dit amper nog belangriker om die goue reël van skryf na te volg: show, don’t tell.
7. ‘n Kortverhaal moet beweeg. Sorg dat jou karakters anders is aan die einde van die verhaal as aan die begin.
8. Die geheim van ‘n goeie storie is konflik.
9. Hou jou oë en ore oop. Oral waar jy gaan, is daar stories. Luister na mense – dis hoe jy goeie dialoog optel.
10. Hou jou beskrywings gestroop. Minder is meer.